آیا برخورد صاعقه با هواپیما خطرساز است؟ - مجله زیتوا

همه ما، هر از چند گاهی تصاویری را از هواپیماهایی که به وسیله صاعقه مورد اصابت قرار گرفته اند، در اینترنت می بینیم. احتمالا برخی از این تصاویر بسیار مهیج و فوق العاده هستند، ولی نیازی نیست بترسید... برخورد با صاعقه در هر پروازی رخ نمی دهد، ولی این پدیده غیرمعمول هم نیست. آمارهای استاندارد صنعتی حاکی از این هستند که هر هواپیما به طور میانگین هر دو سال یکبار یا کمی بیشتر مورد اصابت صاعقه قرار می گیرد.

خبر خوب این است که تمام هواپیماها با استفاده از سطح بالایی از علم، به گونه ای مهندسی شده اند که هم در جریان اصابت صاعقه و هم پس از آن، کاملا خوب عمل نمایند و شما را نیز در نهایت ایمنی به مقصدتان برسانند.

البته شاید صاعقه مد نظر ما به مقدار صاعقه ای که در فیلم تخیلی بازگشت به آینده (Back to the future) لازم بود تا توان 1.21 گیگاواتی لازم برای به راه انداختن ساعت زمان استفاده شده در آن فیلم را تامین کند، ارزش فیلم سازی نداشته باشد؛ ولی باز هم موضوع جالبی است!

هواپیماهای قدیمی که از فلز ساخته می شدند، در اصل قفس های فارادی بزرگی بودند. برای درک مفهوم قفس فارادی (Faraday cage) باید کلاس فیزیک مدرسه تان را به خاطر بیاورید! در حقیقت، با وجود فلز روی بدنه خارجی که با یک ماده شبکه بندی شده مهندسی درون پوسته تقویت می گردد، صاعقه بدون هیچ گونه آسیبی، از اطراف هواپیما عبور می نماید و جهت الکتریکی شده خودش را ادامه می دهد.

قاعده ای مشابه در خصوص خودرو نیز وجود دارد. اگر شما ساکن منطقه ای باشید که مستعد صاعقه باشد، احتمالا به شنیدن این مطلب عادت نموده اید که در جریان وقوع صاعقه، درون خودرو یکی از امن ترین جاها برای در امان ماندن از برخورد صاعقه است. در اطراف بخش های حساس یک هواپیما همانند محفظه سوخت و قسمت های برقی، قرار دادن حفاظ و پوشش می تواند یک لایه حفاظتی اضافه ایجاد نماید.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید طبق ادعای سرویس ملی هواشناسی آمریکا، دمای یک صاعقه ناگهانی همراه با تندر نزدیک به 30 هزار درجه سانتی گراد است که بدون شک بسیار دمای بالایی است!

اما شاید این سوال برایتان پیش بیاید که هواپیماهای جدیدی که از مواد کامپوزیتی سبک وزن غیرفلزی ساخته می شوند، چگونه صاعقه را راهنمایی می نمایند؟ سوال خوبی است. باید بگوییم که برای مثال، هواپیمای بویینگ 787 ( Boeing 787) از پلاستیک تقویت شده فیبر کربن بهره می برد. بنابراین، سازندگان هواپیما از یک فویل مخصوص استفاده می نمایند تا تاثیر قفس فارادی را بازگردانند.

این فویل در اصطلاح فنی با نام فویل فلزی پیشرفته رسانای جریان برق، شناخته می گردد. این فویل یکی از اجزای لایه بندی ساندویچی مواد است که پوسته خارجی هواپیما را تشکیل می دهند. این پوسته شامل کامپوزیت، فویل و بعلاوه لایه هایی است که فویل فلزی را از رطوبت و خوردگی ناشی از آن محافظت می نمایند.

این عوامل باعث می شوند که دقیقا مشابه با هواپیمایی که چهارچوب فلزی دارد، در این هواپیماها نیز صاعقه به سرعت از میان لوله پوشانده شده از فویل و بعلاوه در امتداد بال ها حرکت و هواپیما را ترک کند.

اگر شما در هواپیمایی هستید که با صاعقه برخورد می نماید، کاملا در امنیت خواهید بود و حتی احتمال با تاخیر رسیدن شما به مقصد هم کم است. ولی اگر شما مسافر پرواز بعدی همان هواپیما باشید، احتمالا ساعت پروازتان کمی با تاخیر خواهد بود. قوانین اضافه ای به وسیله دفاتر دولتی که پروازها را تنظیم می نمایند، مشخص شده اند. هدف از تمام این قوانین اطمینان حاصل کردن از کارکرد مناسب سیستم های الکتریکی هواپیما است. حتی برای این که نشانه های سوختگی وجود نداشته باشند، بازرسی های دقیق تری توصیه می شوند.

تکنسین های نگه داری، کل هواپیما را آنالیز می نمایند. آن ها روی بخش هایی که معمولا صاعقه برخوردی به هواپیما از آن ها ورود و خروج دارد، مثل دماغه، بال ها، دم، حس گرهای مختلف، آنتن ها، پوشش پلاستیکی آنتن رادار، چراغ ها و دریچه های فرودافزار هواپیما تمرکز بیشتری می نمایند. شما ممکن است در هنگام برخورد صاعقه صدای بلندی را شنیده و غافلگیر شوید، ولی هواپیما شما را با ایمنی کامل بر زمین خواهد نشاند و سریع تر از چیزی که شما فکر می کنید به هوا برخواهد گشت.

اگر قصد خرید بلیط هواپیما را دارید، با استفاده از خبرنگاران می توانید مقرون به صرفه ترین بلیط هواپیما چارتر یا سیستمی به مقصد مورد نظر خود را یافته و به آسانی از فروشنده های معتبر بخرید.