امامزاده اظهر بن علی یکی از جاذبه های مذهبی استان همدان به شمار می رود - مجله زیتوا

امامزاده اظهر بن علی یکی از مقبره های متبرکه واقع در 85 کیلومتری شمال شرق همدان و 5 کیلومتری شرق شهر درگزین است. اگر تا به امروز به این امامزاده نرفته اید، حتما سری بزنید، چرا که یکی از آثار تاریخی ایران در دهه 4 ق یا به عبارتی یکی از آثار زمان مغول بوده که در آن اوج هنر و تمدن ایران را می توانید ببینید. این امامزاده از خاندان امام سجاد هست که مزار ایشان به علت حفاری های غیرمجاز تخریب شده و فقط بخشی آجر از آن به جای مانده است.

اما بخش بسیار مهم و قابل تامل نسبت به خود امامزاده نیست بلکه به معماری عجیب و غریب آن بوده که با تلاقی زمان ساخت آن دور از انتظار است و مهر تاییدی بر دانش ایرانیان در معماری. اگر بخواهیم نگاهی به امامزاده داشته باشیم، باید بگوییم که شما در ابتدا از این مقبره فقط گنبدی مخروطی آجری شکل را می بینید که از دورن به صورت استوانه ای هست. در این برج دندانه های مثلث گونه ای از ازاره وجود دارد که در پس برآمدگی برج محو می شوند و علت طراحی این دندانه ها فقط و فقط استحکام بنا بوده که در نوبه خود ابتکاری بی نظیر در تمدن معماری ما محسوب می شود.

کل این امامزاده بر روی سنگی بزرگ قرار گرفته است و جنس خود بنا هم از سنگ است. ارتفاع این بنا بیست متر بوده که تزئینات بیرونی آن با آجرهای ساده ساخته شده است. ساختمان این مقبره به دوره ایلخانی یا همان سلسله مغول بر می شود و مرمتش مربوط به دوره صفوی 1056 بوده است. صندوقچه این امامزاده که حکم مزار حضرت را دارد، در آتش سوزی نیم سوز شد که بر روی آن کتیبه ای منبت به قلم ثلث در دو خط دیده شده که شامل سوره فتح در حاشیه بالا و پایین هست.

این صندوق از هفت لوح تشکیل شده که لوح وسطی از همه بزرگتر است. بر این لوح کتیبه ای به خط نسخ کنده شده و لوح های جانبی آن بوسیله نوارهای گره سازی و روکوبی شده تزیین گشته است. اما نباید فراموش کرد که سطوح بالایی و پایینی صندوق هم از یک لوح بزرگ میانی و دو لوح کوچک جانبی تشکیل شد. یکی از آثار شگفت انگیز این مقبره که بتازگی کشف شده، وجود نقاشی هایست که بر اثر آتش سوزی و ریختن گچ ها نمایان شده که شامل دو تصویر اصلی است که دو مضمون متفاوتی را در بر میگیرد. یکی از آنها سواری است با اسب، خود، سپر و شمشیر که با خطوط مشکی طراحی و نقاشی شده و دیگری شخصی را نشان می دهد که دو کودک در دو طرف او نشسته اند. این نقاشی رنگی است و با دو رنگ شگرف زرد و خطوط مشکی ترسیم شد.

براساس آنچه که از متون و نسخه های خطی قرون میانه اسلامی وجود دارد، به نظر می رسد شخص سوار تمثال حضرت عباس بن علی (ع) و تصویر دوم مربوط به امام علی و حسنین (ع) باشد. تصویر دوم پیش از این هم در سالهای گذشته دیده شده بود اما تصویر سوار تا به امروز در زیر اندودهای گچی پنهان مانده و برای نخستین بار است که شناسایی و معرفی می شود.