خبرنگاران داورآباد نمادی از توسعه گام به گام همه جانبه در استان سمنان - مجله زیتوا

روستای داورآباد، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان آرادان درغرب استان سمنان ایران است و در گذشته با عنوان مزرعه سرمشقی و نمونه ده خوانده می شد.

درختان کهنسال، باغ های میوه، آب انبارهای تاریخی و مجموعه انبارهای داورآباد که به نام های انبار غله داورآباد و انبارهای شرکت تعاونی روستایی داورآباد خوانده می شود دارای چنان جاذبه ای است که مقصد گردشِ گردشگران و مسافران به ویژه در ایام نوروز محسوب می شود.

مجموعه انبارهای داورآباد

این مجموعه که به نام های انبار غله داورآباد و انبارهای شرکت تعاونی روستایی داورآباد خوانده می شود، شامل پنج بنای مجزا از هم شامل دو انبار کوچک با پلان مربع در ضلع شمالی و سه انبار بزرگ با پلان مستطیل در ضلع جنوبی بود که در حدود سال 1318 شمسی احداث شد.

بازدید از این مجموعه برای دوستداران مناظر طبیعی و دست ساز گذشتگان می تواند بسیار مفرح باشد.

آب انبارها و پله های نفس گیر

یکی دیگر از آثار قدیمی داورآباد، آب انبار این روستاست که در سال 1315 احداث شد. این بنا در جنوب خیابان اصلی روستا و در محوطه ساختمان های معروف به انبارهای شرکت تعاونی واقع شده است.

این آب انبار به کمک راه پله ای که در قسمت جنوبی آن قرار داشت با 36 پله 25 سانتیمتری و دو پله نفس گیر به پاشیر می رسید و مورد استفاده قرار می گرفت. ارتفاع مخزن آب انبار حدود 9متر و شعاع آن 30 متر است.

قلعه های تاریخی ده آباد

بر اساس اطلاعات قدیمی های منطقه، داور آباد در منطقه بین روستاهای هشت آبان داور آباد کنونی، تعدادی قلعه کوچک و بزرگ به وسعت 50 هکتار وجود داشت که به ده آباده معروف بودند. این قلعه ها از شرق گورستان هشت آباد شرع می شد و تا محل یخچال داور آباد ادامه داشت.

قلعه های یادشده با دیوارهای گلی نسبتا مرتفعی محصور شده بودند و درِ ورودی آنها در سمت جنوب بود. در جنوب ده آباد تپه ای با جهت شرقی- غربی به موازات جاده فعلی هشت آباد به داور آباد معروف به تپه دراز قرار داشت.

کهنسالان بومی داورآباد نقل می کنند در اوایل دهه 1320 با شکل گیری این روستا و احداث باغ های متعدد، کدخدا مرتضی صبوری خاکهای قلاع ده آباد را به مدت سه ماه با اسب و گاری به باغات خود انتقال داد. در حین تسطیح این تپه ها، مردم آثار حمام، آب انبار، حوض و کوره آجرپزی را در منطقه یادشده مشاهده کردند.

با آغاز فعالیت شرکت سهامی زراعی داور آباد، آثار و بقایای محوطه های یادشده کاملا تسطیح شد و متاسفانه در هیچ یک از منابع تاریخی به محوطه تاریخی ده آباد اشاره ای نشده است.

همچنین یک باب یخچال در سال 1315 در شمال باغ ملی ساخته شده بود که متاسفانه بنای آن تخریب شده و تنها آثار دیوارهای آن باقی مانده است که بازدید از این بقایای نیز خالی از لطف نیست.

ساختمان دو طبقه اداره خالصه در محل فعلی ساختمان مخابرات داور آباد نیز از بناهای تاریخی روستا بود که در سال 1314 احداث و در سال های گذشته به کلی تخریب شد و از بین رفت.

حمام داور آباد نیز از بناهای بسیار زیبای روستا محسوب می شد که در سال های اولیه پس از پیروزی انقلاب تخریب شد.

گذری در تاریخ داورآباد

این روستا در دهستان یاتری و در مختصات 52 درجه و 29 دقیقه طول شرقی و 35 درجه و 13 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. ارتفاع داورآباد از سطح دریا 892 متر است. داورآباد در 15 کیلومتری شرق شهر گرمسار و 4 کیلومتری جنوب شرق مرکز شهرستان آرادان واقع شده است.

ایستگاه راه آهن یاتری نیز در حدود 500 متری جنوب داورآباد واقع شده است.

داورآباد از شمال و شمال شرق با روستای کند قلی خان، از شرق با روستای کهن آباد، از جنوب با روستای رستم آباد، از جنوب شرق با روستای حسین آباد کردها، از غرب با روستای یاتری علیا و از شمال غرب با روستای هشت آباد، همسایه است.

وجه تسمیه داورآباد در ابتدای شکل گیری سال های 1312 تا 1316 مزرعه، سپس در سال های 1316 تا 1319 ده سرمشقی، مزرعه امتحانی و ده نمونه نامیده می شد. این روستا با این هدف و ایده ایجاد شد تا فعالیت های زراعی و باغی و صنایع دستی و همچنین شیوه ساختمان سازی و معابر آن، الگو و سرمشقی برای سایر روستاییان منطقه باشد. با توجه به اینکه اراضی دولتی زیر نظر وزارت مالیه اداره می شد، در سال 1319 به دستور علی اکبر داور، وزیر مالیه در دوره پهلوی اول، بر بنای روستا افزوده شد و رونق و توسعه قابل توجهی پیدا کرد و از آن پس به داورآباد موسوم شد.

سابقه تقسیمات سیاسی- اداری

روستای داورآباد، یکی از روستاهای نوبنیاد شهرستان آرادان محسوب می شود که در سال های 1312تا 1316 خورشیدی با اسکان شماری از کشاورزان روستاهای هشت آباد و کندقلی خان در اراضی دولتی خوار شکل گرفت.

این روستا تا تاریخ 16 آذر 1316 تابع بخش خوار شهرستان تهران بود. داورآباد در اواخر دهه 1320 یکی از روستاهای دهستان یاتری تابع بخش گرمسار در شهرستان دماوند محسوب می شد. در سال 1337 شهرستان گرمسار تشکیل شد در این تاریخ داورآباد تابع بخش مرکزی این شهرستان شد. پس از اصلاح قانون تقسیمات کشوری در سال 1361 و تأسیس رسمی دهستان یاتری در تابعیت بخش مرکزی گرمسار، این روستا به عنوان مرکز دهستان مذکور انتخاب شد. در سال 1374 و پس از تأسیس بخش آرادان، روستای داورآباد به عنوان مرکز دهستان یاتری، درتابعیت بخش آرادان شهرستان گرمسار قرار گرفت.

در مرداد سال 1390 بخش آرادان به شهرستان ارتقاء یافت و داورآباد به عنوان مرکز دهستان یاتری در تابعیت این شهرستان باقی ماند.

پیشینه تاریخی و فرایند توسعه

روستای داورآباد به دو دلیل مهم دارای اهمیت و اعتبار است: اول اینکه روستایی است نوبنیاد و هدف از ایجاد آن احداث مزرعه و روستایی نمونه بود تا سرمشق و الگویی برای مردم روستاهای دیگر شود.

دومین عامل اهمیت بخشی به این روستا را باید در ایجاد اولین تعاونی روستایی کشور در آن به سال 1314 ذکر نمود.

پس از آن این روستا مورد توجه ویژه دولت وقت قرار گرفت و با احداث ساختمان اداره خالصه، انبار ذخیره غلات و محصولات کشاورزی، مرکز شرکت سهامی زراعی، باغات و امکانات زیربنایی و خدمات رفاهی و آموزشی، و تأسیس نهادهای اداری و اجتماعی، به سرعت توسعه یافت. مرکزیت و موقعیت جغرافیایی و ارتباطی ویژه این روستا در بین روستاهای آن زمان نیز در رشد و توسعه آن نقش به سزایی داشت.

همچنین روستای داورآباد مرکز دهستان یاتری و یکی از روستاهای مهم و رو به رشد شهرستان آرادان محسوب می شود. این روستا به دلیل دارا بودن امکانات متعدد آموزشی، بهداشتی، درمانی، اداری، خدماتی و بانکی و همچنین مرکزیت جغرافیایی نسبت به روستاهای مجاور، از اهمیت خاصی برخوردار است.