ضرورت توجه به اکتشاف در معادن عمیق و سرمایه گذاری در این حوزه - مجله زیتوا

پیگیری طرح های نیمه تمام را با پیگیری مداوم و حل مشگلات طرح ها با همت سرمایه گذاران هفتگی دنبال کردیم و طرح جامع فولاد را با یاری مشاور به روز شد و هر ساله این طرح به روز می گردد. در طرح جامع فولاد هدف گذاری رسیدن به 55 میلیون تن فراوری فولاد درسال 1404 پیش بینی شد، در سال 1392 عدم توازن در کنسانتره و گندله و آهن اسفنجی و نهایتا عدم دسترسی به هدف 1404 برای فراوری 55 میلیون تن مشهود بود و ظرفیت فراوری در همان سال کنستانتره 28 و گندله 22 و آهن اسفنجی 19 و فولاد 22 میلیون تن بود، گندله وارد می شد و کمبود آهن اسفنجی کاهش فراوری را ایجاد نموده بود، بنابراین دسترسی به هدف 55 میلیون تن با ابهام روبه رو بود؛ به نحوی که تعدادی از کارشناسان و مدیران بدبینانه برخورد می کردند و هدف را دست نیافتنی می دیدند، ولی خوشبختانه با توجه و پیگیری و همت سرمایه گذاران و با پشتیبانی ویژه و جلسات مکرر پیگیری طرح های نیمه تمام و کوشش برای هماهنگی محل مسائل توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و همچنین وزارت صنعت و معدن موجب گشت که این هدف محقق گردد.

میزان ظرفیت فولاد در خاتمه سال 1398 به رقم 38 میلیون تن و صادرات 11 میلیون تن خواهد رسید و پیش بینی می گردد که فراوری 55 میلیون تن فولاد و فراوری واقعی 44 میلیون تن براساس 80 درصد ظرفیت در 1404 هدفی واقعی و قابل دسترس است، در دنیا نیز چنین است و از 3.2 میلیارد تن ظرفیت فولاد فراوری فولاد 8.1 میلیارد تن فراوری فولاد می گردد و رسیدن به ظرفیت 55 میلیون تن فولاد و صادرات 20 میلیون تن فولاد در 1404 واقعی است.

توجه به موضوع آب و محیط زیست و جهت گیری طرح های فولادی جدید بر اولویت سرمایه گذاری در کنار خلیج فارس و دریای عمان از نتایج به روزرسانی طرح جامع فولاد بود.

ایران از کشورهای نادر دنیا است که معدن سنگ آهن و ذغال سنگ وگاز به وفور داراست و بایستی طرح تکمیلی جامع فولاد جدیدی را وزارت صمت (سازمان توسعه معادن وصنایع معدنی) در دستور قرار دهد و برای حداقل 15 سال آینده برنامه ریزی کند، وسوال مهم این که بعد از فراوری 55 میلیون تن ظرفیت فولاد در1404چه باید بکنیم؟

خوشبختانه فراوری وصادرات فولاد صندلی خود را در اقتصاد کشور پیدا نموده و چه در صندلی صادرات و ارزآوری و چه در صندلی اشتغال و چه در محرومیت زدایی و توسعه و نقشی که می تواند در اقتصاد ملی کشور داشته باشد و با در نظر دریافت این که بایستی زنجیره فراوری را چگونه متوازن حفظ کرد و فراوری را افزایش داد.

توجه ویژه به اکتشاف اولین اقدام است. خوشبختانه در طی چند سال گذشته یک کار بسیار بزرگی انجام شد و آن این بود که ایمیدرو با این که جزو وظایفش نبود، ولی ورود کرد و در ابتدا مقاومت و تا حدی مخالفت با ورود ایمیدرو در این حوزه بود و از سال 1393 270 هزار کیلومترمربع را در برنامه اکتشافی قرار داد که چند برابر تاریخ گذشته بود و 200 هزار کیلومترمربع ژیوفیزیک هوایی انجام شد و با همت همکاران سازمان و حمایت مدیران استانی و معاونت معدنی و متخصصین داخلی و خارجی به 450 محدوده امید بخش معدنی رسیده شد، شرکت مس نیز طی این سال ها نیز کاری وسیع را افزون بر این انجام داده است.

بر اساس اطلاعات به دست آمده بایستی بپذیریم که دیگر معدن بزرگ روباز سنگ آهن در کشور نیست و بایستی به اکتشاف در معادن عمیق توجه کرد و از لحاظ اکتشاف و حفاری واستخراج بر این معادن متمرکز شد و به صورت ویژه آغاز کرد.

حداکثر عمق در معادن کشور 300 متر است. خوشبختانه تجربه آخرین روزهای سال 96 که با همت شرکت تهیه و فراوری، با حفاری 2 هزار متری معدن سنگ آهن با ظرفیت بیش از 2 میلیارد تن ذخیره پیش بینی شده کشف شد، ولی بایستی بپذیریم که تکنولوژی و فناوری معادن عمیق و حفاری معادن عمیق را نداریم، بنابراین در این مورد انتظار هست که دولت و ایمیدرو سرمایه گذاری مناسب انجام دهند و ریسک آن را بپذیرند. همزمان حمایت از معادن کوچک و راه چاره استفاده از سنگ آهن های هماتیتی و کم عیار نیز که در حال حاضر در جریان است ادامه پیدا کند.

دوم، اولویت جهت گیری به سمت واحدهای فراوریی فولادبزرگ مقیاس با ادغام شرکت های فولادی فعلی و همچنین ایجاد و تاسیس کارخانجات بالای 5 میلیون تن ظرفیت کنار دریای عمان و خلیج فارس را بایستی در دستور کار قرار داد. خوشبختانه در سال 1396 ایجاد کارخانه فولادی 10 میلیون تن در چابهار و رسیدن ظرفیت فولادی بندرعباس به 10 میلیون تن برنامه ریزی شد، ولی بایست جزو اولویت های ویژه وزارتخانه و ایمیدرو قرار داشته باشد.

سوم، در طرح جامع 2 توجه به احتیاجهای بین المللی و به ویژه منطقه ای در 15 سال آینده فراوری برای صادرات با اصلاح و تکمیل خطوط فراوری فعلی و سرمایه گذاری بر خطوط فراوری جدید بویژه فولادهایی خاص باارزش افزوده بالا و فولادهای مورد احتیاج حوزه نفت وگاز و در نظر دریافت احتیاج آینده صنایع پایین دست دنیا مانند صنعت خودرو و لوازم خانگی و نوع فولادهایی که صنایع پیشرفته احتیاج دارند با توجه به اینکه کیفیت محصولات هر روزه تغییر اساسی و هر روزه کیفی تر می گردد، بنابراین فراوری بایستی جهت خود را اصلاح کند.

سیاست های دولت ها در فراوری قبل و بعد از انقلاب در همه بخش های اقتصادی سیاست جایگزینی واردات در فراوری بوده و است، بنابراین این سیاست موجب شده توسعه صنعت ضربه پذیر باشد و کیفیت و نهایتا منافع مصرف کننده نیز تامین نگردد، بنابراین در رویکرد سرمایه گذاری های جدید بایستی فراوری برای صادرات بویژه در فولاد در اولویت قرار گیرد.

چهارم، بالابردن بهره وری و کاهش قیمت تمام شده با استفاده از تکنولوژی های جدید نیز مورد دیگری است که بایستی در دستور کار قرار بگیرد و فراوریات فولادی با توجه به سوبسید خوبی که از بخش انرژی می گیرد، می تواند صندلی ویژه صادراتی را ارتقا بخشد. بدیهی است که تداوم سوبسید به صنعت و فراوری با توجه به نعمت گاز فراوان و حتی زغال سنگ برای حفظ اشتغال و فراوری و توسعه کشور لازم است، ولی باید بپذیریم که برای کاهش قیمت تمام شده و کیفیت بهتر، بالا بردن بهره وری و استفاده از تکنولوژی های جدید و کاهش قیمت تمام شده در فراوری بایستی همواره مدنظر باشد، بنابراین پژوهش و تعامل اقتصادی با دنیا جزو یکی از اهداف قرار گیرد.

پنجم، جذب سرمایه از خارج و داخل از مسایل اساسی پروژه های فولادی است، سنگ آهن تجدیدناپذیر است، بنابراین دنیا این را می داند و علاقمند به سرمایه گذاری در این حوزه است. باید ابتدا از سرمایه ایرانیان خارج از کشور آغاز کرد و سرمایه گذاران بین المللی را تشویق کرد و در داخل با جذب سرمایه های مردم احتیاجهای اقتصادی سرمایه گذاری های جدید را رفع کرد.