خبرنگاران نگاه هزینه ای به فرهنگ؛ خطای استراتژیک است - مجله زیتوا

نخستین اجرای نمایش آنلاین از طریق تلویزیون تعاملی نمایش نت به عنوان نخستین تلویزیون اختصاصی پخش تئاتر بعد از تجربه پیروز پخش آنلاین کنسرت های موسیقی در روزهای کرونایی کشورمان با دو هدف کمک به در خانه ماندن مردم در راستای شکست زنجیره شیوع ویروس کرونا از یک سو و از سوی دیگر حمایت از هنرمندان عرصه تئاتر که به سبب تعطیلی فعالیت های فرهنگی و هنری از ابتدای اسفندماه 1398 فعالیت آنها نیز به محاق رفته بود هم زمان با میلاد باسعادت حضرت علی اکبر(ع) و روز جوان پخش زنده خود را آغاز کرد.

پردیس تئاتر تهران به عنوان یکی از پردیس های بزرگ منطقه خاورمیانه با هفت سالن اختصاصی که به همت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ساخته و مورد بهره برداری قرار گرفته است به عنوان میزبان اجرای زنده هنرمندان تئاتر کشورمان و پخش آنلاین تلویزیونی اجرای آنها در تلویزیون تعاملی نمایش نت انتخاب شده بود.

در نخستین شب از اجراهای ده گانه تئاتر در شامگاه هفدهم فروردین ماه 1399 دکتر قادر آشنا مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دکتر همایون امیرزاده رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به کنندگی از این وزارتخانه در پردیس تئاتر شهرزاد حضور داشتند.

در فاصله دو اجرای نمایش خیمه شب بازی که توسط گروه هنری برادران ربیعی - حسن و حسین ربیعی - از خیمه شب بازان شناخته شده کشورمان جهت پخش در نخستین شب از اجراهای زنده تئاتر برنامه ریزی شده بود؛ بخشی به نام گپِ تئاتر با اجرای محمدرضا آزادفرد و میزبانی از دکتر همایون امیرزاده به مخاطبان عرضه شد.

در این گفت وگوی صمیمی و محبت آمیز؛ همایون امیرزاده از چندوچون و کم وکیف شکل گیری اجرای هنرمندان تئاتر در قالب پخش آنلاین و زنده این اثر هنری در روزهایی که شیوع ویروس کرونا تعطیلی فعالیت های فرهنگی - هنری ازجمله هنر تئاتر را سبب ساز شده است؛ از به دست آمدن ظرفیت های جدید در قالب تلویزیون های تعاملی برای ارائه محصولات فرهنگی و هنری و همچنین لزوم نگرش جدید در بحث بودجه تئاتر سخن گفت.

آنچه در ادامه از خاطر شما می گذرد مشروح گفت وگوی همایون امیرزاده در میان برنامه گپِ تئاتر میان دو نمایش خیمه شب بازی منتخب برای شب افتتاح پخش زنده نمایش از طریق تلویزیون تعاملی نمایش نت است.

نتیجه دگردیسی جامعه؛ دگردیسی فعالیت های فرهنگی و هنری بود

همایون امیرزاده در ابتدای این گفت وگو با اشاره به تجربه روزهای سپری شده در کشورمان از ابتدای اسفندماه تا به امروز به سبب شیوع ویروس کرونا گفت: جامعه ایرانی، هنرمندان، مسئولان و فردیت فرهنگی کشور هر یک به سهم و وسع دامنه تاثیرگذاری خود تلاش کرده اند تا در این روزها علاوه بر دعوت به در خانه ماندن مردم جهت قطع زنجیره شیوع ویروس کرونا، برای ارتقاء سلامت روحی و روانی جامعه نیز تلاش کنند.

وی ادامه داد: طی این سال ها هنرمندان ما تلاش می کردند تا در ایده آل ترین شرایط ممکن در یک سالن با ظرفیت پنج هزار نفر اجرای خود را به صحنه ببرند؛ اما روبروه جامعه ما با فضای کرونا و تعطیل شدن فعالیت های فرهنگی باعث به وجود آمدن پدیده ای نوظهور بر اساس دگردیسی جامعه از زندگی به روال عادی به زندگی در سایه قرنطینه و شرایط محدوده زیست بدل شده است.

شیوه نوین برنامه سازی؛ تولید و نشر آثار فرهنگی و هنری در سایه کرونا

رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر آنکه باتوجه به تجربه جدید زیست زندگی ایرانیان و مردمان کل دنیا؛ شیوه برنامه سازی، تولید و نشر آثار فرهنگی و هنری نیز با پدیده نوظهوری روبرو شده است شرح داد: از اسفند ماه سال گذشته که شاهد هجوم ویروس کرونا و شیوع گسترده آن در سطح کشور و هم زمان با آن شاهد تعطیلی فعالیت های فرهنگی و هنری بودیم، تمامی مسئولان و دست اندرکاران برای پر کردن اوقات فراغت؛ تلاش برای دعوت هرچه بیشتر مردم به در خانه مان در و از سوی دیگر حمایت هنرمندان که به سبب تعطیلی فعالیت های فرهنگی فعالیت آن ها نیز به محاق رفته بود دست به تدبیر و اندیشه زدند.

در گام نخست اقدامات متولیان امر فرهنگ وهنر شاهد فعالیت های هنرمندان موسیقی به شکل کنسرت های آنلاین بودیم و از یکشنبه هفدهم فروردین ماه؛ پخش آنلاین آثار نمایشی نیز فعالیت خود را آغاز کرده است.

چشم انداز آینده؛ رسانه هایی نوظهور مانند تلویزیون های تعاملی هستند

امیرزاده یکی از اصلی ترین راهکارهای اجرایی متکی بر کار کارشناسی و مبتنی بر امر برنامه ریزی را تبدیل تهدید به فرصت در تمامی شاخه ها ازجمله تولید و نشر آثار فرهنگی دانست و گفت: به واسطه این ایام بسکمک از مجموعه ها در کنار شرکت در پویش های مختلف برای دعوت مردم به در خانه ماندن و تلاش برای شکست ویروس کرونا؛ علاقه مند بودند تا فعالیت هایشان دیده گردد. در این میان تلویزیون های تعاملی قابلیت متفاوتی را برای دیده شدن جمیع فعالان فرهنگی و هنری ایجاد کردند و پنجره ای نوین را برای ارائه و مصرف محصولات فرهنگی و هنری به سمت مردم گگرددند.

وی ادامه داد: اگر متناسب با این شرایط بخواهیم چشم اندازی را تبیین کنیم؛ ادامه راستا و فعالیت در عرصه برنامه سازی، تولید و نشر آثار فرهنگی و هنری را می توانیم در قامت جدید رسانه هایی نوظهور مانند تلویزیون های تعاملی به مردم معرفی کنیم.

توجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بستر رسانه های نوظهور برای توزیع محصولات فرهنگی و هنری

رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به برگزاری سه جلسه در وزارتخانه برای کمک به تولید و ارائه آثار فرهنگی و هنری به واسطه تلاش هنرمندان در این ایام یادآور شد: امروز دوشنبه - هجدهم فروردین ماه - جلسه ای با حضور دکتر صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در وزارتخانه درباره چشم اندازهای نوین و رسانه های نوظهور برنامه سازی؛ تولید و نشر آثار فرهنگی و هنری را در دستور کار قرار داده ایم و تلاش می کنیم تا در قالب هماهنگی هرچه بیشتر و چندجانبه میان مسئولان؛ برنامه سازان؛ مدیران شبکه ها و رسانه ها و همچنین مردم به عنوان مصرف کنندگان محصولات فرهنگی رویکردهای جدید تولید و ارائه آثار فرهنگی هنری را ابلاغ کنیم.

بالندگی اقتصاد تئاتر در بستر تلویزیون های تعاملی

امیرزاده با اشاره به آنکه فضای تئاتر در کشور ما بیشتر پیرو فعالیت های سنتی در قالب تولید و اجرای عمومی در صحنه و یا نمایش های میدانی است یادآور شد: تجربه نوین تولید و نشر آثار فرهنگی به واسطه تلویزیون های تعاملی که در قالب اجرای آنلاین کنسرت های موسیقی آغاز شد و در حوزه اجرای آنلاین آثار نمایشی راه خود را ادامه داده است، به ما این مساله را یادآور می گردد که در بحث آموزش؛ اکران و اجرای عمومی آثار در سال 1399 بخش مهمی از اولویت های برنامه ریزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در قالب بهره بردن از فضای مجازی و قاب متفاوت ارائه آثار فرهنگی یعنی مفهوم تلویزیون های تعاملی پایدار کنیم.

بدین واسطه اقتصاد فرهنگ و هنر و در نگاهی متمرکز بر حوزه نمایش، اقتصاد تئاتر نیز می تواند با وجود این پدیده های نو ظهور فصلی نوین از رشد و بالندگی را تجربه کنند؛ چراکه مبحث شبکه های تعاملی میان مسئولان و مردم راه خود را باز کرده است و تنها به هماهنگی بینابخشی برای تولید و تمرکز و توسعه بیشتر این دسته از فعالیت ها و تولیدات نیازمندیم.

به گفته امیرزاده؛ دو مبحث غنی سازی و ارتقاء ظرفیت ها در حوزه تولید و نشر آثار فرهنگی و هنری و ارائه آن از طریق قاب تلویزیون های تعاملی از مهمترین ظرفیت هایی است که به واسطه تهدید کرونا در کشورمان به فرصتی بی نظیر بدل شده است و بخش مهمی از تولیدات کلان حوزه فرهنگ و هنر کشورمان را نیز می تواند به خود اختصاص دهد. این نیز ازجمله مواردی است که در جلسه برگزار شده با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

تولید و راه اندازی بازارچه تولیدات فرهنگی در قالب طرح پروانه ای

امیرزاده با اشاره به طرح پروانه ای که در صندوق حمایت از هنر طراحی شده و فعالیت پردیس های تئاتری و تماشاخانه های خصوصی میزبان آثار هنرهای نمایشی را نیز برای نگاه حمایتی در قالب ارائه آثار آنها در شبکه های تعاملی بارگذاری خواهد شد گفت: همچنین تلاش داریم تا در قالب طرح پروانه ای شاهد تولید و راه اندازی بازارچه تولیدات فرهنگی باشیم. آزمایش های اولیه انجام شده و این بار تلاش داریم تا با همراهی مخاطبان در بحث مصرف آثار فرهنگی و هنری مفهوم هم افزایی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را در این شیوه نوین اجرایی و عملیاتی کنیم.

پوست اندازی نگاه سنتی موجود برای مصرف محصولات هنری

امیرزاده در پاسخ به این پرسش که آیا به واسطه همان مفهوم دگردیسی مورد اشاره وی شاهد پوست اندازی نگاه سنتی موجود در جامعه ایرانی برای مصرف محصولات فرهنگی تولید شده توسط هنرمندان خواهیم بود، با تاکید بر آنکه برای تحقق این امر نیازمند رخ دادن سه اصل مهم هستیم بیان کرد: بخش نخست به مردم بازمی گردد که برای تولید آثار هنری و مصرف محصولات فرهنگی و هنری این بار خود دست به انتخاب بزنند.

این مدیر فرهنگی ادامه داد: بخش دوم به تلاش مسئولان بازمی گردد که باید در ارائه محصولات متنوع فرهنگی و هنری در قالب شیوه های نوین از جمله شبکه های تعاملی نقشی تسهیل گر داشته باشد؛ مانند سازمان فرهنگی هنری شهرداری که در بحث اجرای آنلاین آثار تئاتری سالن پردیس تئاتر تهران را در اختیار قرار داد و همچنین حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از هنرمندان تئاتر و بخش سوم به همراهی تلویزیون های تعاملی در راستا ارائه بستر نوین عرضه محصولات فرهنگی و هنری باز می گردد.

وی با بیان آنکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حضور هرچه بیشتر مردم در این بازار متفاوت برای انتخاب و مصرف محصولات فرهنگی و هنری و شکل بخشی به اقتصاد نوین عرصه هنر باید نقش تسهیل گر داشته باشد یادآور شد: از سوی دیگر سه عنصر سرعت؛ کیفیت و قیمت به عنوان عناصر مهم در خرید و انتخاب آثار فرهنگی بیشترین میزان توجه را از سوی مردم به خود جذب می کنند.

به گفته امیرزاده؛ هنرمندان نیز باید بدانند که در این بازار جدید، کالای آنها باید برای مخاطبی بزرگ تر در بازاری به وسعت ایران ارائه گردد. پس شیوه، کیفیت و نوع تولید آثار فرهنگی و هنری نیز توسط هنرمندان و اهالی فرهنگ باید با این متر و معیار دیده؛ تولید و عرضه گردد.

اقتصاد تئاتر به دلیل کم بُنیه بودن آسیب پذیرتر است

امیرزاده در پاسخ به پرسش دغدغه هنرمندان از تعطیلی اجراهای نمایشی و آسیب های مادی و معنوی همراه آن گفت: مساله مهم اینست که ما در مجموعه فعالیت های فرهنگی و هنری به ویژه در بخش اقتصادی به دلیل کمبود برخی زیرساخت ها شاهد آسیب پذیری هستیم. در این میان هنر تئاتر آسیب پذیری بیشتری دارد چراکه اقتصاد آن نسبت به هنرهایی مانند سینما یا موسیقی اقتصادی کم بُنیه تر است.

وی با تاکید بر آنکه نباید از این نکته غافل شد که در تمام دنیا تئاتر توسط دولت حمایت می گردد ادامه داد: این حمایت ها تنها بر این اساس نیست که صرفاً شاهد دست حمایت گر دولت برای برداشتن نخستین گام ها توسط گروه های تئاتری باشیم و در ادامه این نگاه حمایتی از آنها سلب گردد؛ چراکه به سبب ضریب بالای آسیب پذیری بیشتر عرصه های فرهنگی و هنری به ویژه در حوزه حوزه های اقتصاد کم بُنیه تر، شاهد آسیب پذیری فرهنگ جامعه خواهیم بود.

تشکیل کمیته جبران خسارت گروه های هنری در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تشکیل کمیته جبران خسارت گروه های فرهنگی و هنری در وزارتخانه گفت: در گام نخست بودجه 20هزار میلیارد تومانی از سوی دولت برای تمامی بخش های صنفی و فعالیت های تولیدی کشور که به دلیل تعطیلی در سایه ویروس کرونا خسارت دیده اند مصوب شده است. در جلسه ای که با هماهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار است هجدهم فروردین ماه برگزار گردد درباره نحوه خسارت ها و جبران آنها نیز بحث و تبادل نظر صورت خواهد گرفت.

وی ادامه داد: با تعطیلی فعالیت های فرهنگی و هنری از نیمه اسفند ماه نه تنها شاهد آسیب های مادی و معنوی گروه های فرهنگی و هنری در کشور بودیم که در نگاهی کلان تر شرایط اقتصادی کشور نیز از این بحران بی نصیب نبوده است. به عنوان مثال در بخش فرهنگی یک دهم درآمد کل ناشران کشور به برگزاری نمایشگاه کتاب وابسته بود و اقتصاد نشرشان را سامان می داد؛ اما با تعطیلی های به وجود آمده شاهد از بین رفتن این بخش از بودجه هستیم.

در بند خ مصوبه کمیته جبران خسارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر این اصل تاکید شده که مشاغلی که متضرر شده اند با تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین و میزان خسارت آنها برآورد و به آنها پرداخت خواهد شد. که این مساله حوزه تئاتر، تماشاخانه داران بخش خصوصی، دولتی و گروه های نمایشی را شامل می گردد.

سوال اصلی این است چرا بودجه فرهنگ و هنر کشور تا این حد پایین است؟!

امیرزاده در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر آنکه چرا بودجه تئاتر هیچ گاه به شکل کامل به این حوزه اختصاص پیدا نمی کند؛ با بیان آنکه سوال اصلی من اینست که چرا بودجه فرهنگ و هنر کشور تا این حد پایین است گفت: وقتی به اقتصاد کشورمان در حوزه تئاتر نگاه می کنیم باید نگاهمان بر تئاتر مبتنی بر گیشه نیز هدایت گردد. این به معنای عبور از کیفیت نیست! بلکه توانمندی؛ ظرفیت ها و قدرت هنرمندان ما این مساله را اثبات می کند که می توان تئاترهایی با کیفیت بالا و مخاطب پسند به گونه ای تولید کرد که بدون نگاه حمایتی نیز تئاترها در گیشه اقتصادی پیروز را تجربه کنند.

نکته بعدی آنکه توجه به هنر تئاتر باید در نگاه متولیان تخصیص اعتبار نیز تغییر پیدا کند. در نگاهی ساده تر باید گفت ابتدا نیاز داریم تا بودجه ای که به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص پیدا می کند شاهد تغییر و ارتقای بالا باشد و از سوی دیگر این اصل نیز باید تغییر کند که نگاه هزینه ای به فرهنگ؛ خطای استراتژیک به حساب می آید.

وی بیان کرد: چراکه هزینه کردن در امر فرهنگ و هنر درحقیقت به مثابه سرمایه گذاری برای توسعه و تعالی فرهنگ و فرهنگ جامعه است. تردیدی وجود ندارد جامعه ای که از نظر فرهنگی در رتبه های عالی قرار داشته باشد در تمامی بخش های اقتصادی؛ اجتماعی و سیاسی نیز با توسعه و پیشرفت چشم گیری روبرو خواهد بود.

پخش تئاترهای آنلاین از روز گذشته (یک شنبه17فرودین ماه) از ساعت 19 تا 20:30 با حضور قادر آشنا مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پردیس تئاتر تهران با 7سالن اختصاصی از طریق رسانه های نمایش نت، آنتن، پیشتاز movi و mp4.ir آغاز شد.